یکی از سوالاتی که از گذشته در علم روانشناسی و جامعه شناسی مطرح شده این است که بروز رفتارهای پرخاشگرانه در افراد تا چه حد تحت تاثیرمحیط خانواده قراردارد؟ یا به نوعی می توان این سوال را پرسید که رفتارپرخاشگرانه در محیط آموخته می شود و یا تحت تاثیرژنتیک و خلق و خوی افراد قرار دارد؟ اگر می خواهید پاسخ این سوال را بدانید پیشنهاد می کنیم تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
محیط خانواده، بستر شکلگیری شخصیت
خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی که انسان در آن متولد می شود به طرق مختلف نقش گسترده ای در ایجاد و تداوم بسیاری از رفتارهای افراد دارد. تحقیقات اخیر تایید می کنند که بسیاری از برجسته ترین عوامل خطر (یعنی عواملی که احتمال بروز رفتارهای پرخاشگرانه را بالا می برند ) و عوامل محافظت کننده یا (عواملی که ریسک بروز رفتارهای پرخاشگرانه را کم می کنند) در سیستم خانواده قرار دارند.
عوامل خطر در نظام خانواده برای رفتار پرخاشگرانه و خشونت قبل از تولد کودک شروع می شود. علاوه بر عوامل ژنتیکی که ممکن است تمایل به پرخاشگری را شکل دهد، دوره بارداری مادر نیز نقش مهمی ایفا می کند. قرار گرفتن جنین در معرض سموم محیطی و مصرف مواد مخدر توسط مادر با رفتارهای تهاجمی و ضد اجتماعی کودکان مرتبط است.
عوامل استرس زای زمینه ای (مانند فقر و تعارضات خانوادگی) ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق ایجاد اختلال در رفتار والدین بر رشد کودک تاثیر بگذارند. از جمله والدینی که محبت و صمیمیت کمی با فرزندان خود دارند و یا خودشان در معرض خشونت های مکرر قرار دارند.
خانواده همچنین می تواند به عنوان یک سیستم محافظتی قدرتمند برای مقابله با خطر پرخاشگری و خشونت عمل کند. والدین می توانند رشد رفتارهای سالم را از طریق برقراری رابطه محبت آمیز و صمیمانه با فرزندان خود، تعیین ساختارها و داشتن محدودیت های واقع بینانه متناسب با سن کودکان و آموزش ارزش ها و هنجارهای اجتماعی فراهم سازند.
مطالعه نمائید : شما عزیزان میتوانید با مجموعه دکتر پورنامداری، بهترین مرکز آر تی ام اس rTMS در تهران تماس بگیرید و از کارشناسان این مجموعه مشاوره رایگان دریافت نمائید.
راهکارهایی برای کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در محیط خانواده
- ایجاد ارتباط صمیمانه: وقت بگذارید تا با فرزندتان ارتباط برقرار کنید و به حرفهای او گوش دهید.
- تعیین قوانین مشخص: قوانین واضح و منطقی برای کودک تعیین کنید و به طور مداوم آنها را یادآوری کنید.
- آموزش مهارتهای اجتماعی: به کودک بیاموزید که چگونه احساسات خود را به صورت سازنده بیان کند و با دیگران تعامل داشته باشد.
- تقدیر و تشویق رفتارهای مثبت: رفتارهای مثبت کودک را ببینید و از او قدردانی کنید.
- مدیریت خشم: به کودک کمک کنید تا خشم خود را به صورت سالم مدیریت کند.
اگر رفتارهای پرخاشگرانه کودک ادامه دارد و شما نمیتوانید به تنهایی با آن مقابله کنید، از یک متخصص کمک بگیرید.
سخن پایانی
اهمیت و نقش خانواده در کنترل و یا تشدید رفتارهای پرخاشگرانه غیرقابل انکار است. هرچند که ژنتیک و خلق و خوی افراد نیز نقش مهمی در بروز این رفتارها دارد. اما با شناخت دقیق و آگاهی از خشم و پرخاشگری و یادگیری مهارت های مدیریت خشم تحت نظر متخصص روانشناس و در صورت ضرورت استفاده از دارو زیر نظر روانپزشک با تجربه می توان از بروز و یا شدت گرفتن بسیاری از اختلالات پیشگیری کرد.
بیشتر بخوانید : درمان اسکیزوفرنی.